BANG TI DING A DIAM?

General Articles

BANG TI DING A DIAM?

Tu hun hi chu Bible in a la gen, I Lapa Jesu ngei in, “Kagam a nai phat le kido thuthang te natpi te kial te, nam khat le namkhat te gam khat le khat hung kido ding a hiu”, a ti te kha mit a muthei ding in, eu ma khang ngei in a hung kilang ta, gingtu te a ding a hin puanvai zial sa’n kiging zing a ngai tai, mithiang tho te lakto ding a hun a ni chet gen thei hilo ma le Nausen piang go a hun in phata, Khawvel damthei lo/kichawk Chawk a hi mai tai, tigual thuthang I hiat bep hilo, eilak ma a le I tuak le imu zing a hung hitai.

Corona Vaccine hi, bang law ding a ta diam? Lung kham um mama hi. Hiat ding khat chu thil him him hi 馃挴 pc pawm tak a hipua, thi le hin kikal a hivek hi, Natna huai sia nei, dam I nawp chu damdawi nek a ngai hi, a hin dam tei tei ding ti hi Pathian lemguat na a hi zaw a hi.
Covid vaccine hi bang a hem? ti vak sui hitiu, thu lam leng kiti hi hun sawt pi a pat um a hitai, a hin thudik chu mizosia hawl dawk ding le zilchian chu I maw puak na a hi, hun nunung a hi ti I hechiat ua, number 666 tivel bang I ngai tua na’n a hung lut a, kua i ki awi maw puai, hun nunung tak le mitin zia number chu a chal a hem a khut a hem a piak chiat ding ti hi, ngaitua na kiging lawk na ei gingtu te lung-gil a, a lian a neu in I gawp zing le, I dawilo pen a hi,covid Vaccine taw a kisai kha tawl mai diam maw? ti tamtak in ngaidan aum tai.

Covid vaccine hi a dik tak a gen ding a chu mRNA technology a hi, Zia mRNA technology hi cancer le HIV a dinga siam a hi, a hin Pharmaceutical company hin Khawvel Damdoi siam na market control a hi nau a hin, Vaccines I ti tak le bawl daw hak hina pi in, mudaw siamdaw a hi tak le, siam nawp le dam na dik tak petu a hi sek hi, a hi vang in, Pharmaceutical company a ding a profit tawm mama a ziak le puksiat thei na kalbi petu a hiziak in, vak mat ding kiti hi, a mau lawklo na a hi ziak in sum lepai hausak na khela vek I hiziak in, sel guk le tawnawl hi thil bailam tak a hi.

A ma sa’n mRNA Vaccine siamtu kua a hem vak en hitiu, a ma hi Nu Katalin Karik贸 a hin khaw neucha Kis煤jsz谩ll谩s, Central-East Hungary, mun a piang a hi. Ama hi Naupang cha a hi a pat nature and biology developed, ti hi a lung lut mama a hi. A lunglut na gual in Zia fields to kisai a hin thuk-tak in suizui na University of Szeged, Hungary in kum 1970s. In PhD a hung bawl tai. zia a kipat chun molecular biology leh mRNA, kiti hi gun tak in a hung bawl tai.zia hun a chun mRNA therapy hi Natna zosia sudam thei ti hi a hung mudaw a hitai.

Zia mRNA vaccine hi bang tak a diam ? Ama hi Messenger ribonucleic acid a hin zia molecule hin genetic information/Hiatsak in proteins siam in Natna subei thei na thuguk a pia a hi, Zia Protein chu Thisan in a dawilo foreign invader zosia a kap lum a hi. Zia ah kipat chun 1970s vel a pat research/suichen te groups chuam chuam a pat in Khawvel pumpi huap in mRNA chu a hung sui pan tau. A mu daw uh chu kibang vek a hi, a chia dan a hile hiat bailam pen ding in immune system/Natna dotu Thisan Kang pen hi’n bailam tak a Natna muthei in cancer, HIV le damlo na Natna hik chu muthei in a that thei a hi, ti thuguk a hi pen mai hi.

1980s kum in Nu Karik贸 chu US pemlut in mRNA research chu University of Pennsylvania (UPenn), in sem in zia chun long-time research partner/ semkhawm pi Muan um Immunologist Scientists Pu Drew Weissman toh hung semkhawm in mRNA, damdawi chu a hung buaipi tau, a hin a buaina thuguk uh chu problem khat hung pawt in severe inflammatory reaction iti diam side effects khat a hung mudawk ua, a hin sawtlo kal in a dawnhuna/Solution a hu mu pai tau.

Zia kipat chun kum 2005 kum in Karik贸 and Weisman chun news a published a hung bawl uale scientists khenkhat in a bil daw mama ui. Derrick Rossi, a postdoctoral researcher Stanford University, sem khat in a hung hiat phat in a kipak mama ama chu co-founded the biotech company, Moderna a hi, a ma company chun Zia mRNA-kipat Damdoi chu a hung buaipi pan tau. Zia vaccine hi pharmaceutical company te’n hat tak in a dal ziak un Damdoi siam dawk thei lo in sawt pi khak Piak in a um tau.

A hin Karik贸 and Weissman chun commercialise a hung bawl ua licensing/Phalna chu German company BioNTech leh Pfizer te chu a petau.chun November 2020 Pfizer and BioNTech te chun history khat siam dawk in khawvel pumpi hiat ding in, coronavirus vaccine chu 90 per cent sanga effective zaw Damdoi mudaw a hi a hung puang tau.Zia umzia chu Damdoi hi kumkhat bep lut a siam hilo hial a hi.

Zia COVID-19 natpi leng sung hin mRNA-based vaccines chu Moderna鈥檚 leh BioNTech鈥檚 company te chun a hoi dan le safety a hi dan 95% efficacy clinical trials zosia a hoi a hidan mudawk in a hung puang dawk tau.

Tuhin Nu Karik贸 chu BioNTech鈥檚 company in senior vice-president leh head of RNA protein replacement therapies a mawpuak na a tuzing hi, ama hi Adjunct associate professor University of Pennsylvania, inle a sem hi. Zia a thil mudaw ziak in groundbreaking scientific achievement, lawman honorary doctorate chu University of Szeged in a pedawk tau.

A man a gen na a chun 鈥淜anepsep na hi lawsam ding in kakikoi pua ka sepgim na chu lawting na a hi” tin a gen hi. Chun a man a gen zel na a chun “ka ngak la pen le kaki thalawp pen chu kanasep na pawmpiak ding a hi, tuhin katup kamual sua ta, Vaccine kikap ding a hung kitiang te kamu in kamit a kipak na Mithi chu kathiang senglo a hi” ti’n a gen hi, Khawvel in a dal zo tak lo Corona hung um tak ziak in dal zaw gual lo damdawi mRNA Vaccine hi selguk thei hitalo in maban a le Natna huaisia I la ti cancer HIV le natna hung um zel a dinga le Pathian matchak setan nasep Khawvel Pathian mite sukbei tup na chu hung lawsam zel ding a hitai.

Atawp na ama to semkhawm Juda mi Christian Dr Mark Shlapobersky Virologist in a gen na a chun ” Kei ma ngei le zia viccine bawltu Kapang a mi khenkhat in Thudik lo a thezak uh hi, pawm gualo a hi, Zia new technology hi Pathian in eipiak maban a Natna dotu hawipen le hung hiding, FDA in approved a bawl hi, microchip kawi kiti hi thubul bal nei lo zuau thu le Pharmaceutical company te nasep a hi” tin in, a tak lang hi, a ban a gen kit zel na a chun mite buaina ginlana tihi, mizosia buaipi thiamlo i ki chan pua I lung gil a 666 toh mekmat ding ei pua, microchip 666 kiti hi a hun tak le imguk umlo in hung hemai hitiu zuau thu lamleng hi, ei ding a thil hawilo tuntu a hi” ti’n a gen hi.Zia ziak a chun Bang ti ding a ta diam? Mani thu chiat in thiam chan ding I hiu a mani thu chiat in thiamlo chan hikit ding hiu, mimal a kinga a hi.

-Duang Neilut
Khawvaiphei writer’s

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *