KL.Muana Vaiphei

PHILIPI MITE KIANGA PAUL LEKHA THAWT

General Articles

PHILIPI MITE KIANGA PAUL LEKHA THAWT

THUMA PUI -Philipi khua hi Mekadonia sua lam a um,khawpawi maw tak,malai a Krenides ala ki tin,Greek lal Philip-II( Alexander the Great pa min a sak hi. Lal Philip hi BC 360 apat lal pan ahi tichun,hun chawmcha sung in khawpi tamtak ala siam man hi.

Lal Philip in Philipi khua hi angai na ma ma maihi.zia khawpi achun
sana leh dangka ,gold mine leh siver mine a um a sum leh pai ki dawntuana pawimawi tak ahi.,zia khawpi hi tang leh tang kikal a um Asia,Europe leh gam dang dang te tawh ki kawm tua na mun pawimaw tak ahi.

Philip chapa Alexander thi nung in Mekadonia lalgam in tawplam a nawt a BC 42 apat in Rome sepai um mun Pawimaw tak ahung hi kit tai (Nasepte 16:12)chun,Rome apat pemlut te khawpi ahung hi tai.Paul’n Philipi a taw patna thu hiat ahi ban in Gingtu thak khenkhat te min le a um ui. Lydia te in kuan te le baptistma achang un Paul a ding in fel a ma ma ui chuleh suangkul tang tu te inkuan te ngei chu baptisma a chang ui(16:33).
Paul hi Philipi khua bang chan khawsa ahem ti vang hiat chet ahi puai mahleh Gingtu tam tak a um man ui(16:40)zia khawpi ahi Juda,Greek leh Rome mite le a cheng khawm ui.

LEKHA ZIK HUN LEH AMUN

Muan Coaching Centre | New Batch Starts From 6th Sept 2021

Philippi te kianga Paula lekha thawt hi suangkul ah aum na pat a athawt ahi. (1:7,13,14). Chun, Philemon, Ephesi, Kolossa te hi le suangkul lekha thawt ti ahi sek hi.
Zia lekha thawt a ziak na mun hi kichian tak ah suk lat na aum puai. Sila tawh Philippi suangkul ah atan lai ua lekha thawt ziak na hun lem chang um thei ding ah ginchat ahi puai. Chuleh, athu gen te apat isut in Philippi khua apat a ziak ahi lou dan aki lang hi. Kaisar huang sung a kum ni atan sung ah a ziak hi dinga gingcha pawl aum un, himaleh, Kaisar inn kuan ti leh Praitorian (Vengtu sepai) ahil ziak un Kaisar khua ah zia lekha thawt hi a ziak thei ginchak ahi puai.

Ephesi khua ah kumthum vel suang kul atang le ahi maithei hi. (2 Korinth 1:8-10, 1 Korinth 15:30-32, 2 Korinth 1:8-10). Asia gama Rome Sorkar mun pawimaw tak ahi ziak in vaihawm tu pawl a tam ah, zia vaihawm tu te chu Praitorian ti ahiu. Chun, Philippi te kiang ah lekha thawt hi kochuam piting te kianga lekha thawt ahi ziak in ahun tawp lam deu ah aziak hi dinga ginchak ahi.

Malai in Praitorian kiti hi Rome sorkar munpi genna mat ahin, chanchinpha lam ah chun vai hawm tute um khawp na mun genna mat ahi. (Mk. 15:16, Mt. 27:27, Jn 18:28, 19:9, Nasep 23:35). Herod lal lai ah Pilat in alva khua ahin Philippi lekha thawt ahin sepai pawl genna mat hi in alang hi.

Chun, Augustus lal lai in mi 10,000 a um un, khawpi sung in mi 3000 vel bep aum ui. Chun, Vitelius hun in mi 16,000 a um ui. Chuti ahi le Rome ah sepai um te a genna abang hi.

Chuleh, Kaisar inn kuante ati hi Rome khua ah um te agenna ahi mai thei hi (4:22). Chun, Ephesi khua ah vaihawm tute chu Praitorian ti ah hiat hisek maleu vengtu sepai ti ahi ziak in Kaisar vengtu sepai te a genna hi in alang zawii.

Philippi lekha thawt ziak hun thu ahin ngaidan tamtak aum ah, khenkhat ten a lekha thawt te lak ah anunung pen hi dingah agin chak lai un, akhenkhat ten amasa pawl hi ding in a ging cha thung ui.

Chun, Paula hi Rome ah nivei hial suangkul tang hi leh akilawm hi.(Nasep. 28:16-31). Maleh zalen ma ma hi in alang hi. Paul’an Philippi mite tawh aki mu tua kit aki nep thu agen ah (Nasep. 2:23,24, 28:16-31) suangkul ah khatvei tan na ahin kum ni zalen takin aum a , ani veie tanna hin alu atan piak ui ti ahi. Suangkul akhat vei tan A.D. 61 kum bul ah Rome aphak thu agen a, chuti ahi leh kum ni nung a A.D. 62 kum tawp lam ahi lou leh A.D. 63 kum bul vel ah a zik hinna. Ama Paula hi Kaisar nero thupiak dung zui in A.D. 64 kum in Rome ah a lu tan hi dinga ginchak ahi.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *