MUALNGAT VANGKHUA KHUA SATTU (L) PU LALGIN ❤‍🩹 (1893-1972) 💘

General Articles General Updates News Politics

Ginlalthuam Vaiphei: MUALNGAT VANGKHUA

MUALNGAT VANGKHUA KHUA SATTU (L) PU LALGIN ❤‍🩹 (1893-1972)

KHUA SATTU (L) PU LALGIN
❤‍🩹 (1893-1972) 💘
FOUNDER OF MUALNGAT VILLAGE, HILL HOUSE TAX CODE NO. 83.
KANGVAI SUB- DIVN. CCPUR DISTRICT MANIPUR, INDIA.
ESTABLISHED IN MARCH/ THAKAU 1927.
💖💘💝💓

Aziktu: Pu Ginlalthuam
Lalgin Inn
Mualngat Innpi
Khualzinna Gam
PO/PS Moirang- 795133.

Bible changtel: Ezekiel 37:27.
“My dwelling place will be with them; I will be their God, and they will be my people”.

With the God Almighty’s
Protection and guidance, Mualngat Village, land of pilgrimage has reach its 95 years completed since establishment on March in the year of the LORD’S favour 1927.

” ONE GENERATION PASSES AWAY, AND ANOTHER GENERATION COMES, BUT THE EARTH ABIDES FOREVER”. Ecct. 1:4.

Lalpa Pathian venbitna leh umpina zâl in khua leh tui, gam government hiatpina(recognised)tawh khangthumna tiang eilangkai ah eipui zingtu Lalpa Pathian min pak hitiu ee.
Lunglai gil ah milni him um theitalo; pham ala changta, (L) Pu. Lalgin leh a khawsat/siampite:
1. (L) Pu. Thanghem Lhungdim MC, Nengtinpa, Molnom Hausapu.
2.(L)Pu Konkhojang Haokip.
3.(L)Pu Lengzam Haokip,
4. (L)Pu Tawngtinkhai Thangvung,Tingnupa, Leisang Hausapu,
5.(L) Pu Henkhojam Kipgen, Khengjang Hausapu,
6.(L)Pu Henkhothang Kipgen,
7.(L)Pu Tawngdam Kapsel, Thangkhanpaupa(Sialiapte bulpi/ upa).
Amau sia hih khua eila sat/ siampitute i hiatthei tiang uh chuh ahiu ah hiat khial aum tak in siamthak thei hin’a.
Khangsawn,khangsawn tiang ah hiatmil theilo, khawsatpite chuh ahiu.

Chun khawmin hung piandan ahileh Phai- Gelmual khua apat pansa, khawsiam/ khawsat ala hi ziakun P.Gelmual…… Mualngat ala minsak uh ahi.
Chuleh Mualngat khua apat khawsiam/ khawsat, (meisel lâh te) ahiu le:
1. Molnom Lhungdimpa(PuThanghem)
2. Khengjang Kipgenpa(Pu Henkhojam) (Koite khuan hun chawmkhat a kichawl malam hi).
3. Leisang Thangvungpa(Pu Tawngtinkhai)
4.S Bualjang Liapvungpa(Pu Pauthuap, Pu Songgin, leh Pu Khamkai anauteni) amau khua sia ahiu.

Country India # State Manipur # District Ccpur # Sub–Divn. Kangvai # Union Territory of Manipur hilai khang ah, Shri Baleshwar Prasad, Chief Commissioner of Manipur in dt. 14th November/Phaltha 1969 kum ah Manipur Gazette Order( New District) a sua na khua 44 lak ah ala pangtah MUALNGAT VANGKHUA chuh ahi.

Chun, Mualngat khua hih 3( thumvei) tâk, ala kichawn hi, amasan pen ah phawkbawk suang in Masiamlui pang in, zia hin sawt takpi ala khawsa man puau hi. Chun a 2(panina) chuh tu ah Thaanmual tuam lâk ahin ala kichawn kik ua, zia chenlai hin, Japan gaal (World war 2nd) khah ahuam tah ahi.
A 3(thumvei) khawkichawnna ziak ahile 1952–1955 vel ahin khawsung in chapang damlo, khawsik/sungkhaw(hipi) a lên ziak in chapang tam tâk ala mualliam san nachung un, upate lungleng thavai kisan 1964 (kei ma lekha ziktu) pian kum ahin Kawlenglui pang, tuni tiang ah ichennau ahin ala kichawnphei tau ahi. Chuleh 1937 kum in Biak inn tu’n dawh ala hitai.(Independant kochuam).
Chun 1942 kum in mission school piak in aum ah ziana Ziltiltu/ Teacher ding in Sir. Tawngneisiak, Dawnghenpa ( Mi khut thiam tak) ei hung sawl piak ui. 1956 kum ah mission hung buai phat in zia mission school hih lakdawh ahi kik tai. Ka hiat khial ahilole 1969–1975 kum in mission school, MCO kochuam in ei hung kawi piak un ziana Ziltiltu/Teachers, Evan. Thangzalam Gangte Ningthiching, leh Mrs. Hatchin LaikaMualsau te ahiu. Zia pat achun kum sawtpi school nei talo kih himaleh Pathian dawisak na chuh idawng tou zel ua, 14th Khuangtha/December 2012 kum in Central Government, SSA nuai in EGS apat vangphat um tak in upgraded ei hung bawl piak un, Mualngat Village Primary School ihung muh kik tau ahi.Ziltiltu/Teachers ding in 2016 kum in Ms Elvensang Gangte, amasa chuleh 2018 kum in Ms Hatneichong Singson ei hung sawl piak uh ahi. Chutichun achang le school nei, achang le school neilo ala kium sek maleh Pathian mapui nazâl in school khat chuh Pathian in ei pekik tah ahi.

Pu Lalgin hin khawsat/siamna haksat genthei athawk hiat mil theilo leh khua leh tui ala suk detna khat chuh… Gam kichûh in Mr. Paothang Haokip, Mongjang village in government ah a hek ( case)ala bawl hi, zia chuh tu ah i chennau hih ala kichûh uh……., Mr Paothang Haokip te ahung cheng ua, ama, Pu Lalgin in case ala zawh tak ziak in Mr. Paothang Haokip chuh kisuanglah tâk in, Mualngat leh LaikaMualsau kikaal in ala kichawnphei tah ahi. 1953 kum in Mongjang, khua chuh apute : Pa Sohjang, Pa Suathang, Pa Onjang leh Pa Thokholet Baite te suapi pawsal 4 (Mr Paothang Haokip ading ah) a pute chuh a khua Mongjang Village chuh a nutsia piak in, apute le kum sawtpi cheng in 1975 kum in Nabil Hausapu gam ah kichawn lut in Leisenbung khuamin sak’in tuni chan in acheng den tau ahi.
Chuleh 1944 kum in Molpheitampak te (A chen masak nau, Khonglaangphung) kitih, khua hih Meitei Cachar Assam apat hung, Tronglaobi Awang Leikai te khawsak chincha a chenlai un nikhat, changkuang chempawng in ahung kisat tua tamai ua, chengthei talo in, achen nadiu khua leh tui lungkham thavai tâk kawm in Pu Lalgin Mualngat Hausapu kiang in vawkchal tuk 5 hung that in, khawsiamna ding gam ahung dawn ua, ama’n le chenna, giakna kilêm thei talo, genthei leh liangvai te thavaina aw…..a hiatphat in lungsiat leh hepi tak in, Mualngat khua, bawng hensek na gam( Meitei pau ah, “Santhapham”) ah amat sek nau gamchuh… 1948 kum in achenna khua ding un hepina leh lungsiatna lianpen tawh a kibulpatna ding uh ti’in, bu pawt 16 tawh sûnpiak in Molpheitampak village ti’in, tuni chan in a cheng den tau ahi. ….1950 kum in AB( Baptis) kochuam aphu dawk tau ahi.

Chun, Mualngat Thaanmual hih 1932 kum in ala kibawl dawk tan, alet dan sanggam thumval ahin, sanggam val hih Pu Khaikhogen in lou in bawlka atin, asan le lalou in, a kibawlsak ah, thaamual gamsung/huzap ahin, a neiden ding ah piak den vang ahipuai. Chuleh Lentual gualsiak kihelna ( Playground) hih Pi Ngainemnu
huan ala hin, ama a pem phat in Youth Club ten, lentual dingah hung bawl in 1974 kum ah pat lentual ala kinei pan ahi tai.

Chuleh Mualngat khua hih mi hiat phak ala ki hilo maleh khuasak, khuathang chuleh chagaa, genthei leh liangvai te pûksuina ( kineppi um tak) khua leh tui, Lalpa Pathian malzawl na dawng khua khat ala kihih zing ahi. Lalpa chuh pak in umzing ta hen.

Awle, Lalpa ni, thaa leh kumte hungkihei touzel in Thakau/ March 2022 itungtou kit tau hi, pi pu, nu leh pate khang in zamualpi eila liamsan tamaleu, tu adamsun te inncheng, khawcheng thei liai liai ah Pathian in imalam uh ei pui piak zing henla; dam ah kum 2027 phat tak sawhleh kum 100 (Centenery) tingthei tading ah Puitu Lalpa Pathian chuleh khua leh tui eila siam piak tute zosia chungin kipakna sang tak, lunglai gilpen in ipiau in i chawi hawi uh ahi. Zia chuh tawh kitawn in khawmipite kiang ah gennawp leh zuiding/bawlding khenkhat:

1. Kum 100(Centenery) tingvang ta ihiu tawh kitawn in, khawsung ah khangthak(Zillai) tawmcha, umsun te cha hih 100% lekha thiam hisak guachiat hitiu aw….!
2. Innkiang kimvel leh khawlai suk thiantho zing ding.
3. Innsuan in, innmin phuak chiat ah kawtbul a takdawh chiat di.
4. Khawsung ah thingno,theino leh pakcha haphu ah phuh guat ding.
5. Diktatna kawtbul ah tawden mailo in, khawsung ah achen ah chenpi chiat hitiu ee.
6. Pathian hê khua hizing ding in ti tawh…
7. Pate’n modelpa, nute’n modelnu leh chate’n modelcha hihsak guachiat leu hin, khuaneu cha himaleh kawngkhat bekcha hih mi pha na loding ihiu em ?

MUALNGAT hih khua neucha, mite gelphak leh hiatphak hilo; daikilkâl ah khawmusit umtak hiziang maleh maw………! Mite kitawmkhum, mite luchang thinkhum leh mite musitna idawngnateu hawh hih, Lalpa Pathian malzawlna idawnna ding uh ahithei ahi tih hih hemil puai tiu in……… Innsung, khawsung in kingaih niamna lunggel hih chawisang zing hitiu aw…? Kei ading in vang….ka pianna, ka mawmna, ka seiletna leh ka chenna MUALNGAT vangkhawzawl, ka ngaisang pen hi. Ka lawm ka gual leh ngaichengte tawh ka bualnau, khawsuk khawtou hephalo ah ka kitual helnau, chuleh pi pu, nu leh paten haksa takmai ah ala siam/sat uh aw……! Ka vangkhua, siktui damdidiai cha luanna, limthing huithi hanghiu heu in, zuu leh vaaten le khenna thimthu lel lo ah lungmuang tak ah zailaa awi in….. achengtute(khawmipite) chaga leh genthei tak in khawsa maleu hin uhle Lalpa’n ei umpi zing intin…..Chawl adam kik sek hi.
Aw….khawmipite, lung kigual takin Lalpa Pathian khut hât tâk nuai ah kikawi niam zing in, khangzel ah khawsa tou zel thei dingin malai pi puten khangnuam tak ala mat uh, innsak, innthang kilainattua in, sa leh nga, anche lohing, mê kikhawl tua in, lawmzu, lawmsate ne’n kum kiheilam lam le hephalo ah khawsung ah kihothei tak ah ala khawsakna teu haw kha malai chânsak mai ding ihitau em ? Malai chang dingin kaphal theihim him pawh e…..Pi pu, nu leh pate khang ah kihothei leh kilungsiat, kihepi tua tak ah ala khawsak khawm zing nau Mualngat vangkhawzawl, tu ah ei uh khâng ahinle KIPUMKHATNA, KILUNGSIATNA LEH KIHEPINA te suthak kik in i thingtang khua neu cha hin hungvul dawk kik le ka nuamna lawm lawm ee. Tihih, lunggel gel ah nei in, Lalpa Pathian lopina ding ah inncheng khawcheng hih zingthei ding in………….
“Aw Lalpa ka Pathian, nang chuh suan zosia tiang ah ka chennau, la vangkhuazawl hih nusia ngaih ngaih ki aw”
Tihi, mitthi tawlpum ah i pauchapnau hizing ta hen.
” AMAU LAKIN CHENG INGKA TIN, A PATHIAN UH HING KATIN,AMAU CHUH KA MITE HITANNAU”💝Ezekiel 37:27.

Lalpa Pathian chenna khua hizing thei ding in amipite, a khua leh tui, adingin tu leh kumtuang tiangin ei malzawl piak chiat ta hen.
🙏 AMEN 🙏
[11:41 AM, 3/20/2022] Amon Zomi:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *